سیستم عامل (Operating System) یک نرم‌افزار است که وظیفه مدیریت و کنترل منابع سخت‌افزاری و ارتباطات بین کاربران و سخت‌افزار را بر عهده دارد. سیستم عامل به عنوان مفتاح اصلی برای اجرای برنامه‌ها و مدیریت عملیات کامپیوتر استفاده می‌شود.
همچنین سیستم عامل می‌تواند به صورت کامل برای کاربر نامرئی باشد و فقط به صورت نرم‌افزاری در پس زمینه کار خود را انجام دهد. سیستم عامل‌های معروفی که در بازار موجود هستند شامل ویندوز، مک‌اواس و لینوکس می‌شوند
انواع سیستم عامل بسیار متنوع هستند و به تناسب با ساختار سخت‌افزاری و نیازهای مختلف کاربران طراحی شده‌اند.
با توجه به کاربردها و دسته‌بندی‌های مختلف، انواع سیستم عامل را می‌توان به شرح زیر تقسیم بندی کرد:
سیستم عامل دسکتاپ (Desktop Operating System): این نوع سیستم عامل بر روی کامپیوترهای شخصی و لپ‌تاپ‌ها استفاده می‌شود. برخی از سیستم‌عامل‌های دسکتاپ شناخته شده عبارتند از ویندوز، مک‌اوس و لینوکس.
سیستم عامل سرور (Server Operating System): این نوع سیستم عامل بر روی سرورها و مراکز داده استفاده می‌شود و برای ارائه خدمات شبکه، ذخیره‌سازی داده، میزبانی وب و سیستم‌های بزرگ استفاده می‌شود. برخی از سیستم عامل‌های سرور معروف شامل ویندوز سرور، لینوکس (مانند رده‌های CentOS، Ubuntu Server و Red Hat Enterprise Linux) و BSD (مانند FreeBSD و OpenBSD) هستند.
سیستم عامل موبایل (Mobile Operating System): این نوع سیستم عامل بر روی تلفن همراه‌ها و تبلت‌ها استفاده می‌شود. معروف‌ترین سیستم عامل موبایل‌ها شامل iOS برای دستگاه‌های اپل، اندروید برای دستگاه‌های اندروید و ویندوزفون برای دستگاه‌های ویندوز موبایل است.
سیستم عامل تعبیه شده (Embedded Operating System): این نوع سیستم عامل بر روی دستگاه‌های الکترونیکی تعبیه شده مانند روترها، دوربین‌های مداربسته، تلویزیون‌های هوشمند، سیستم‌های خودرو و دستگاه‌های پزشکی استفاده می‌شود. برخی از سیستم‌های عامل تعبیه شده شامل لینوکس (مانند رده‌های OpenWrt و Yocto Project)، VxWorks و Android Things هستند.
سیستم عامل شبکه (Network Operating System): این نوع سیستم عامل بر روی دستگاه‌های شبکه مانند روترها، سوئیچ‌ها و فایروال‌ها استفاده می‌شود. سیستم عامل‌های شبکه معمولاً برای مدیریت و کنترل ترافیک شبکه و خدمات شبکه مورد استفاده قرار می‌گیرند. برخی از مثال‌های سیستم عامل‌های شبکه شامل Cisco IOS، Juniper Junos و MikroTik RouterOS است.
Cisco IOS (Internetwork Operating System) یک سیستم عامل شبکه است که بر روی تجهیزات شبکه سیسکو مانند روترها و سوئیچ‌ها استفاده می‌شود. Cisco IOS یک سیستم عامل مبتنی بر سیستم‌عامل UNIX است که توسط شرکت سیسکو برای مدیریت و کنترل شبکه‌ها توسعه داده شده است.
Cisco IOS قابلیت‌های گسترده‌ای برای پیکربندی، مدیریت و عیب یابی شبکه را فراهم می‌کند. این سیستم عامل امکاناتی برای مسیریابی، سوئیچینگ، امنیت، QoS (کیفیت خدمات)، مدیریت باندهای عریض و خدمات دیگر را ارائه می‌دهد.
Cisco IOS به صورت لایه‌ای سازماندهی شده است و از پروتکل‌های مختلفی مانند TCP/IP، OSPF، BGP، EIGRP و VLAN پشتیبانی می‌کند. همچنین، این سیستم عامل قابلیت اتصال به سیستم‌های مدیریت شبکه مانند Cisco Prime Infrastructure و Cisco DNA Center را دارد.
با استفاده از Cisco IOS، مدیران شبکه قادرند تنظیمات و پیکربندی‌های مورد نیاز برای ایجاد و مدیریت شبکه را انجام داده و به صورت مرکزی کنترل شبکه را داشته باشند. همچنین، Cisco IOS امکاناتی برای امنیت شبکه ارائه می‌دهد که به مدیران امکان محافظت از شبکه و جلوگیری از حملات را می‌دهد.
به طور کلی، Cisco IOS به عنوان سیستم عامل اصلی سیسکو برای مدیریت و کنترل شبکه‌ها استفاده می‌شود و به دلیل پشتیبانی از امکانات گسترده و امنیت بالا، بسیار محبوب است.
Cisco IOS (Internetwork Operating System):بر روی سوئیچ‌ها و روترهای سیسکو استفاده می‌شود و امکانات مسیریابی، سوئیچینگ، امنیت و مدیریت شبکه را فراهم می‌کند.
Cisco NX-OS (Network Operating System):بر روی سوئیچ‌های سری Nexus و تجهیزات دیتاسنتر سیسکو استفاده می‌شود و امکاناتی مانند مسیریابی پیشرفته و سرویس‌های شبکه را فراهم می‌کند.
Cisco ASA (Adaptive Security Appliance) OS:بر روی فایروال‌ها و دستگاه‌های امنیتی سیسکو استفاده می‌شود و امکانات امنیتی و مدیریت ترافیک را فراهم می‌کند.
Cisco IOS-XE:بر روی سوئیچ‌ها و روترهای سری Catalyst استفاده می‌شود و قابلیت‌های پیشرفته‌ای مانند مسیریابی چندلایه و QoS را فراهم می‌کند.
Cisco IOS XR:بر روی روترهای خدمات و تجهیزات پیشرفته استفاده می‌شود و قابلیت‌های پیشرفته مانند مسیریابی توزیع‌شده و انعطاف‌پذیری بالا را فراهم می‌کند.
Cisco Meraki OS:برای تجهیزات شبکه سیسکو مراکی استفاده می‌شود و قابلیت‌هایی مانند مدیریت ابری، شبکه بی‌سیم و امنیت را فراهم می‌کند.
Cisco Firepower Threat Defense (FTD) OS: بر روی دستگاه‌های امنیتی سیسکو استفاده می‌شود و قابلیت‌هایی همچون جلوگیری از تهدیدات امنیتی و جریان ترافیک را فراهم می‌کند.
Cisco Unified Computing System (UCS) Manager: برای مدیریت سرورهای Cisco UCS استفاده می‌شود و قابلیت‌های مرتبط با مجازی‌سازی و مدیریت منابع سرور را فراهم می‌کند.
Cisco Wireless LAN Controller (WLC) OS:بر روی کنترلرهای شبکه بی‌سیم سیسکو استفاده می‌شود و قابلیت‌های مدیریت شبکه بی‌سیم و کنترل دسترسی را فراهم می‌کند.
Cisco Identity Services Engine (ISE) OS: برای مدیریت هویت و دسترسی کاربران در شبکه استفاده می‌شود و قابلیت‌های امنیتی مانند تشخیص و کنترل دسترسی را فراهم می‌کند.
Cisco TelePresence Server OS: برای سیستم‌های کنفرانس تله‌پرزنس سیسکو استفاده می‌شود و قابلیت‌های مرتبط با کنفرانس ویدئویی را فراهم می‌کند.
Cisco Unified Communications Manager (UCM):برای مدیریت سیستم‌های ارتباطات یکپارچه سیسکو استفاده می‌شود و قابلیت‌های مرتبط با تماس‌های صوتی و تصویری را فراهم می‌کند.
Cisco Data Center Network Manager (DCNM):برای مدیریت شبکه‌های دیتاسنتر سیسکو استفاده می‌شود و قابلیت‌های مانند مانیتورینگ، تنظیمات و پیکربندی را فراهم می‌کند.
Cisco Email Security Appliance (ESA) OS:بر روی دستگاه‌های امنیتی سیسکو برای مدیریت امنیت ایمیل استفاده می‌شود و قابلیت‌هایی همچون آنتی‌ویروس و جلوگیری از تهدیدات ایمیلی را فراهم می‌کند.
Cisco Meeting Server OS:برای مدیریت سیستم‌های کنفرانس تصویری و تله‌پرزنس سیسکو استفاده می‌شود و قابلیت‌های مرتبط با کنفرانس ویدئویی را فراهم می‌کند.
Cisco Small Business Router OS:برای مدیریت روترهای کوچک و سیستم‌های شبکه کسب‌وکار کوچک سیسکو استفاده می‌شود و قابلیت‌های ساده‌تری را فراهم می‌کند.
Cisco IOS-XRv:نسخه مجازی از سیستم عامل Cisco IOS XR است که بر روی پلتفرم‌های مجازی سازی استفاده می‌شود و امکانات مسیریابی پیشرفته را فراهم می‌کند.
Cisco Application Centric Infrastructure (ACI) OS: برای مدیریت زیرساخت شبکه‌های نرم‌افزاری و ابری سیسکو استفاده می‌شود و قابلیت‌های اتوماسیون و امنیت بالا را فراهم می‌کند.
Cisco Service Provider Next-Generation Network (SPNGN) OS:برای مدیریت شبکه‌های ارائه دهنده خدمات ارتباطات سیسکو استفاده می‌شود و قابلیت‌های مانند مسیریابی خدمات‌گرا و پهنای باند بالا را فراهم می‌کند.
Cisco Secure Access Control System (ACS) OS: برای مدیریت سیستم‌های کنترل دسترسی و تشخیص هویت سیسکو استفاده می‌شود و قابلیت‌های امنیتی و کنترل دسترسی را فراهم می‌کند.
ضمنا سیسکو بسیاری از سیستم عامل‌ها و محصولات دیگر را نیز ارائه می‌دهد که در این لیست آورده نشده است
